به گزارش اکو اقتصاد، آخرین دادههای منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان میدهد که بازار مسکن در آبانماه ۱۴۰۴، ماهی آرام و حتی سرد را پشت سر گذاشته است. بر اساس این گزارش، تورم ماهانه مسکن که در ماههای گذشته روندی صعودی داشت، در آبان با افت ۰.۳ واحدی به ۲.۷ درصد رسید؛ رقمی که بیانگر کاهش شتاب رشد قیمتهاست. اما بررسیهای میدانی و تحلیل روند معاملات نشان میدهد که این افت تورم، نه نتیجه بهبود شرایط، بلکه بازتابی از رکود عمیق و عقبنشینی متقاضیان از بازار ملک است.
این کاهش تورم در حالی اتفاق افتاده که نرخ تورم عمومی کشور در آبانماه به ۴۹.۴ درصد رسیده است؛ عددی که نسبت به مهرماه (۴۸.۶ درصد) افزایش یافته و بار دیگر فشارهای تورمی را بهعنوان یکی از مهمترین چالشهای اقتصاد ایران برجسته میکند. فاصله معنادار تورم عمومی با تورم مسکن، حاکی از عقبماندن بازار ملک از بازارهای دیگر است؛ شرایطی که میتواند نشاندهنده کاهش تقاضای خرید و حرکت سرمایهها به سمت گزینههای سریعالنقدتر مانند طلا، سکه و حتی ارز باشد.
رکود معاملات؛ خریداران همچنان مردد
بازار مسکن در سال جاری بهطور مداوم با رکودی سنگین مواجه بوده و آبانماه نیز از این قاعده مستثنا نبود. فعالان بازار میگویند که سطح معاملات در برخی مناطق شهرهای بزرگ به کمترین میزان یک سال اخیر رسیده است. بسیاری از خریداران مصرفی، در شرایطی که هزینههای زندگی افزایش یافته و ارزش پول ملی کاهش بیشتری را تجربه کرده، قادر به تامین پیشپرداخت خود نیستند. از سوی دیگر، بخش قابلتوجهی از متقاضیان سرمایهای، ترجیح میدهند تا روشنتر شدن فضای سیاسی و اقتصادی، از ورود به بازار ملک خودداری کنند.
این وضعیت را میتوان در رفتار عرضهکنندگان نیز مشاهده کرد. مالکان، بهدلیل انتظارات تورمی و نگرانی از کاهش ارزش دارایی، تمایلی به کاهش قیمتها ندارند و همین موضوع باعث شده شکاف میان قیمت پیشنهادی و قیمت موردنظر خریداران افزایش یابد. نتیجه این دو رویکرد متضاد، بازاری است که در آن طرفین به انتظار نشستهاند و از هرگونه معامله جدی خودداری میکنند.
رشد کند شاخص قیمت مسکن
بر اساس دادههای مرکز آمار، شاخص قیمت مسکن در آبانماه به ۳۶۴ واحد رسیده است. ضریب اهمیت این بخش نیز بدون تغییر نسبت به مهرماه، ۳۳.۹۶ واحد گزارش شده است. تورم نقطه به نقطه بخش مسکن (مقایسه آبان امسال با آبان سال گذشته) نیز به ۳۳.۶ درصد رسیده که نسبت به مهرماه افت نشان میدهد. این کاهش در تورم نقطهای بیانگر کندتر شدن روند افزایش قیمتها نسبت به سال گذشته است.
در بخش تورم سالانه نیز روندی مشابه مشاهده میشود. تورم سالانه مسکن در آبانماه ۳۶.۱ درصد گزارش شده؛ عددی که نسبت به مهرماه ۰.۵ درصد کاهش داشته و نشان میدهد که رشد قیمت مسکن پس از سه ماه افزایش، بار دیگر وارد فاز نزولی شده است.
اجارهبها همچنان صعودی، اما آرامتر
بازار اجاره نیز اگرچه همچنان در مسیر افزایش قیمت حرکت میکند، اما شتاب رشد آن کاهش یافته است. شاخص قیمت اجاره در آبانماه به ۳۶۲.۸ واحد رسیده و تورم ماهانه این بخش مشابه بخش مسکن، ۲.۷ درصد اعلام شده است. تورم نقطهای اجاره نیز با کاهش نسبت به مهرماه، به ۳۳.۴ درصد رسیده و تورم سالانه اجاره با افت ۰.۶ واحدی، ۳۶ درصد گزارش شده است.
این اعداد نشان میدهد که بازار اجاره برخلاف ماههای قبل، در مرحلهای از ثبات نسبی قرار گرفته است. کارشناسان علت این موضوع را کاهش جابهجایی مستأجران، ضعف قدرت خرید و نبود توان مالی برای انتخاب واحدهای جدید میدانند.
چرا تورم مسکن کاهش یافت؟
کاهش تورم مسکن در آبان را میتوان ناشی از چهار عامل اصلی دانست:
-
رکود شدید معاملات: کاهش تعداد خریداران واقعی باعث شده رشد قیمتها از شتاب بیفتد.
-
جذابیت بازارهای موازی: طلا، سکه و ارز طی ماه گذشته افزایش قیمت بیشتری داشتند و بخشی از سرمایههای سرگردان را به خود جذب کردند.
-
افزایش نااطمینانی سیاسی: نگرانی از ریسکهای احتمالی موجب شده سرمایهگذاران فعلاً محتاطانه رفتار کنند.
-
کاهش قدرت خرید: با تورم نزدیک به ۵۰ درصد، هزینههای خانوار شدیداً افزایش یافته و توان خرید ملک کاهش یافته است.
این عوامل در کنار هم موجب شدهاند که حتی افزایشهای اندک قیمت نیز نتواند رونق را به بازار ملک بازگرداند.
آینده بازار مسکن چه میشود؟
با توجه به روند فعلی، کارشناسان معتقدند که بازار مسکن تا پایان پاییز در همین وضعیت رکودی باقی خواهد ماند. از یکسو، انتظارات تورمی اجازه افت محسوس قیمتها را نمیدهد و از سوی دیگر، کاهش قدرت خرید و نرخ بالای تورم عمومی، توان طرف تقاضا را محدود کرده است. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که بازار مسکن در ماههای آینده بیشتر درگیر «رکود تورمی» خواهد بود؛ یعنی رشد قیمتها همراه با توقف معاملات.
ساناز احمدی