به گزارش اکو اقتصاد، بازار سهام امروز چهارشنبه ۱۶ مهرماه ۱۴۰۴ یکی از روزهای پرحجم، پرنوسان و البته حساس خود را تجربه کرد. معاملات امروز در فضایی شکل گرفت که از یک سو هیجان و تحرک بالای پول در بازار مشهود بود و از سوی دیگر ترس و تردید معامله‌گران نیز به‌وضوح دیده می‌شد. نتیجه این شرایط، بازاری بود با عرضه‌های سنگین، صف‌نشینی‌های لحظه‌ای و جابه‌جایی سریع سهم‌ها؛ به‌ویژه در گروه خودرویی که عملاً نبض بازار را در اختیار داشت و با تشکیل صف خرید و سپس عرضه‌های پیاپی، روند کلی معاملات را هدایت کرد.
احساس غالب بازار در این روز، ترکیبی از امید و احتیاط بود. نه می‌توان با قاطعیت از یک روند صعودی پرقدرت سخن گفت و نه بازار نشانی از ترس عمیق دارد. شاخص کل بورس اکنون در آستانه قله ۳ میلیون واحدی قرار گرفته و این موقعیت به‌طور طبیعی فشار عرضه و حساسیت روانی را بالا برده است.
مهر؛ ماهی طلایی برای بورس
با گذشت بیش از دو هفته از مهرماه، به‌خوبی مشخص شده است که این ماه یکی از بهترین دوره‌های بورس در ماه‌های اخیر بوده است. رشد متعادل شاخص‌ها، افزایش ارزش معاملات و بازگشت نسبی اعتماد به بازار سبب شده تا از مهر ۱۴۰۴ به‌عنوان یکی از پاییزهای طلایی بورس یاد شود. در این فضا، نمادهای خودرویی و فملی نقش پررنگی در کنترل بازار و هدایت جریان نقدینگی داشته‌اند.
نکته قابل‌توجه در روزهای اخیر، افزایش محسوس حجم معاملات در محدوده‌های مقاومتی شاخص است. این حجم‌خوردن و دست به دست شدن سهم‌ها در نقاط حساس تکنیکالی، از نظر کارشناسان می‌تواند کف‌های قیمتی محکمی برای نمادها ایجاد کند و مانع از ریزش ناگهانی بازار در صورت بروز شوک شود.
سرعت رشد بازار کاهش یافته است
همان‌گونه که طی روزهای گذشته پیش‌بینی شده بود، سرعت رشد بازار نسبت به هفته‌های ابتدایی مهر کاهش یافته است. این کاهش سرعت نشانه‌ای از تغییر فاز بازار از رشد هیجانی به رشد مبتنی بر عوامل بنیادی است. انتظار می‌رود تا پیش از انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای و آغاز موج اطلاعیه‌های کدال، شاخص کل بتواند قله ۳ میلیون واحدی را لمس کند. پس از آن اما احتمالاً هر سهم مسیر خاص خود را طی خواهد کرد و شاهد تفکیک روندها میان صنایع مختلف خواهیم بود؛ به‌گونه‌ای که برخی نمادهای بزرگ وارد فاز استراحت می‌شوند و در مقابل، سهام کوچک‌تر با بازدهی‌های قابل‌توجهی خودنمایی خواهند کرد.
اهمیت گزارش‌های کدال
یکی از نکات مهم پیش‌رو، نقش گزارش‌های میان‌دوره‌ای و ماهانه شرکت‌ها در تعیین مسیر بازار است. با نزدیک شدن به پایان مهر، انتظار می‌رود موج انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌ها در سامانه کدال شدت بگیرد. متأسفانه تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از شرکت‌ها گزارش‌های خود را به لحظات پایانی مهلت قانونی موکول می‌کنند؛ امری که ریسک بازار را در روزهای پایانی مهر افزایش می‌دهد.
کارشناسان توصیه می‌کنند سازمان بورس با اعمال مقررات دقیق‌تر، زمان‌بندی انتشار گزارش‌ها را منظم و شفاف کند تا بازار بتواند به‌صورت تدریجی اطلاعات را هضم کند. چرا که از هفته آینده، اطلاعات بخش مهمی از این گزارش‌ها به‌طور غیررسمی در کف بازار در حال گردش است و برخی بازیگران زودتر از سایرین تصمیم‌گیری می‌کنند.
چهار جریان پول در بازار
یکی از محورهای تعیین‌کننده در روند بازار، جریان نقدینگی است که این روزها در چهار دسته قابل شناسایی است:
پول فعالان حرفه‌ای بازار: حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان پیش از شروع رشد اخیر از بازار خارج شده بود و کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان آن بازگشته است. این گروه در حال حاضر با احتیاط رفتار می‌کند اما در صورت تداوم ثبات سیاسی و اقتصادی، می‌تواند به محرک اصلی بازار بدل شود.
پول تازه‌واردها یا بیرون بازار: این جریان که عمدتاً شامل سرمایه‌گذاران خرد است، در هفته‌های گذشته نقش مهمی در رونق معاملات داشت اما اکنون سرعت ورود آن کاهش یافته است.
پول حقوقی‌ها: حقوقی‌ها در مهر و آبان نقدینگی مناسبی از محل سود نقدی شرکت‌ها در اختیار دارند و می‌توانند در صورت فعال شدن، نقش مهمی در تثبیت کف بازار ایفا کنند. تاکنون اما رفتار آن‌ها عمدتاً محافظه‌کارانه بوده است.
پول صندوق‌های تثبیت و توسعه: این جریان نقش تدافعی دارد و بیشتر در روزهای منفی برای کنترل هیجان فروش وارد عمل می‌شود. عملکرد آن‌ها طی ماه اخیر قابل قبول بوده است.
حراج بانک مرکزی و چالش نرخ ارز
یکی از رویدادهای پرحاشیه روز گذشته، حراج بانک مرکزی بود؛ رویدادی که به‌گفته بسیاری از فعالان بازار، بیش از آنکه یک عملیات پولی موفق باشد، نمایش بی‌سابقه‌ای از دوگانگی سیاست ارزی دولت را نشان داد. در حالی که مقامات رسمی بارها نرخ‌های تلگرامی و بازار آزاد را نفی کرده‌اند، در زمان فروش سکه و ارز، همان نرخ‌ها مبنا قرار گرفته و عرضه صورت می‌گیرد.
این رفتار دوگانه باعث نارضایتی شدید فعالان اقتصادی و سهامداران شده است؛ چراکه دولت دارایی‌های خود را با نرخ آزاد می‌فروشد اما شرکت‌ها را مجبور به فروش ارز با نرخ‌های دستوری می‌کند. این سیاست علاوه بر کاهش سودآوری شرکت‌ها، به بی‌اعتمادی در بازار دامن می‌زند.
پیش‌بینی بازار؛ فتح قله ۳ میلیون و تغییر مدل بازی
با توجه به شرایط فعلی، پیش‌بینی می‌شود شاخص کل بورس تا پیش از پایان مهرماه بتواند قله ۳ میلیون واحدی را لمس کند. پس از آن اما وارد فاز متفاوتی خواهیم شد؛ جایی که نقش گزارش‌های مالی، ثبات سیاسی و تحولات ارزی پررنگ‌تر می‌شود.
در سناریوی اصلی، اگر آرامش نسبی سیاسی ادامه یابد و چشم‌انداز نرخ ارز مطابق انتظارات پیش برود، بازار می‌تواند رالی دوم خود را تا محدوده ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی طی کند. اما این مسیر بدون وجود پیشران‌های بنیادی و جریان نقدینگی قوی دشوار خواهد بود.
در سناریوی بدبینانه، بروز یک شوک سیاسی یا ارزی می‌تواند باعث توقف روند صعودی و ورود به فاز اصلاح شود؛ هرچند با توجه به کف‌سازی‌های اخیر، احتمال ریزش‌های عمیق در کوتاه‌مدت پایین ارزیابی می‌شود.
در مجموع، مهر ۱۴۰۴ را می‌توان ماهی طلایی برای بورس دانست؛ ماهی که می‌تواند سرآغاز یک فاز جدید در بازار سرمایه باشد. فعالان هوشمند از این مقطع به بعد باید بیش از گذشته بر انتخاب سهام بر مبنای گزارش‌های بنیادی و تحولات واقعی شرکت‌ها تمرکز کنند؛ چراکه پس از فتح قله ۳ میلیون، بازار وارد مرحله‌ای خواهد شد که هر نماد مسیر خاص خود را خواهد رفت.
فاطمه حاج علی