به گزارش اکو اقتصاد، بازار سرمایه ایران در هفته‌های اخیر حال و هوای متفاوتی را تجربه کرده است. شاخص کل بورس پس از مدت‌ها نوسان محدود و معاملات کم‌رمق، با ورود جریان‌های جدید نقدینگی و تقویت انتظارات مثبت نسبت به متغیرهای اقتصادی، توانست روندی صعودی را آغاز کند. این رشد در شرایطی رقم خورده که ارزش بازار به دلار، همچنان حدود یک‌پنجم سطح پنج سال پیش است و بسیاری از سهام بنیادی در موقعیت‌های ارزنده‌ای قرار دارند.
بر اساس برآوردها، نسبت P/E آینده‌نگر برخی نمادهای بزرگ بازار به حدود ۲ رسیده است؛ سطحی که از منظر تحلیلی به معنای پتانسیل رشد ۲ تا ۳ برابری قیمت‌ها در صورت ثبات اقتصادی است. در چنین فضایی، بسیاری از فعالان باسابقه بازار تأکید می‌کنند که تحلیل تکنیکال به تنهایی نمی‌تواند مسیر آینده را ترسیم کند و اعتماد، ثبات ارزی و چشم‌انداز بلندمدت نقش کلیدی در بازگشت رونق دارند.
نقش تعیین‌کننده نرخ ارز در مسیر شاخص
یکی از مهم‌ترین محرک‌های اخیر بازار، تحولات در بازار ارز توافقی بوده است. طی روزهای گذشته نرخ دلار توافقی در محدوده ۱۰۳ تا ۱۰۴ هزار تومان معامله شده و تقاضای قابل توجهی برای آن وجود داشته است. به گفته فعالان بازار ارز، بانک مرکزی شرکت‌های زیادی را به استفاده از این نرخ سوق داده و این امر باعث افزایش جذابیت صادرات و تعدیل انتظارات نسبت به درآمدهای ارزی شرکت‌ها شده است.
کنترل نسبی نرخ ارز در این سطوح، هرچند برای مردم فشار قیمتی به همراه دارد، اما از منظر کلان اقتصادی نوعی ثبات نسبی ایجاد کرده که بازار سرمایه از آن استقبال می‌کند. تا زمانی که سیاست‌گذار بتواند این تعادل شکننده را حفظ کند، بورس می‌تواند از کانال افزایش سودآوری شرکت‌ها و تقویت انتظارات مثبت، روند منطقی رشد را طی کند.
رشد با احتیاط؛ از ۲.۸ تا ۳ میلیون
تحلیلگران بازار معتقدند حرکت اخیر شاخص از محدوده ۲.۸ میلیون واحد به سمت عدد روانی ۳ میلیون، هرچند با شتاب مناسبی همراه بوده، اما از این نقطه به بعد احتمالاً روند با احتیاط بیشتری ادامه خواهد یافت. در این مرحله، صف‌های خرید پرحجم جای خود را به معاملات متعادل‌تر می‌دهند و انتخاب سهم بر اساس تحلیل بنیادی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که با نزدیک شدن به سطح ۳ میلیون واحد، جریان پول وسواسی‌تر عمل خواهد کرد و تمرکز بر سهم‌هایی معطوف می‌شود که چشم‌انداز سودآوری روشن و گزارش‌های قوی‌تری دارند. این بدان معناست که مدل رشد فراگیر و یکدست روزهای گذشته، جای خود را به رشد انتخابی و مبتنی بر تحلیل خواهد داد.
سه عامل کلیدی در مسیر بازار
برای ادامه مسیر صعودی، سه عامل کلیدی باید همراه بازار باشد:
آرامش سیاسی: تجربه نشان داده کوچک‌ترین تنش سیاسی می‌تواند روند مثبت بازار را متوقف کند. افت اخیر بازار در یک روز چهارشنبه، نه به دلیل متغیرهای بنیادی، بلکه ناشی از انتشار ناگهانی اخبار سیاسی بود.
ثبات ارزی و اصلاحات اقتصادی: مهم‌ترین نیروی محرکه رشد اخیر، تغییر در سیاست‌های ارزی و افزایش شفافیت بازار توافقی بوده است. ادامه این روند برای شکل‌گیری یک مسیر پایدار ضروری است.
پشتیبانی بنیادی شرکت‌ها: با نزدیک شدن شاخص به سطوح بالاتر، فقط شرکت‌هایی که بتوانند از نظر سودآوری و گزارش‌های فصلی عملکرد مناسبی ارائه دهند، در مرکز توجه سرمایه‌گذاران قرار خواهند گرفت.
افزایش دامنه نوسان؛ شایعه یا سیاست؟
در روزهای اخیر زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال افزایش دامنه نوسان مطرح شده است. هرچند بسیاری از فعالان بازار با بازگشت دامنه نوسان به سطح ۱۰ درصد موافق هستند، اما منابع مطلع می‌گویند این موضوع فعلاً در دستور کار سیاست‌گذار قرار ندارد. کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی که سایه ریسک‌های سیاسی همچنان بر سر بازار وجود دارد، افزایش دامنه نوسان می‌تواند تبعات هیجانی داشته باشد.
با این حال، اجماع نسبی وجود دارد که در صورت ایجاد آرامش نسبی، بازگشت به دامنه‌های بازتر می‌تواند به افزایش عمق بازار و کاهش صف‌نشینی کمک کند. در مقابل، تأکید می‌شود که اولویت کنونی باید کاهش ریسک‌های کلان و هدایت شرکت‌ها به سمت استفاده از ظرفیت‌های ارزی جدید باشد، نه تمرکز بیش از حد بر ابزارهایی مانند دامنه نوسان.
بازار سرمایه ایران در آستانه یک مقطع حساس قرار گرفته است. پس از سال‌ها رکود، ارزش‌گذاری‌های جذاب، ثبات نسبی نرخ ارز و نشانه‌های بازگشت اعتماد می‌تواند زمینه‌ساز آغاز یک پاییز طلایی برای بورس باشد. اما عبور موفق از مرز ۳ میلیون واحد نیازمند هوشیاری، تحلیل‌محوری و دوری از هیجان‌زدگی است.
فعالان حرفه‌ای توصیه می‌کنند از هم‌اکنون غربالگری دقیق نمادها را آغاز کرده و بر شرکت‌هایی تمرکز شود که از منظر بنیادی، گزارش‌های میان‌دوره‌ای قوی و نسبت‌های مالی جذابی دارند. ورود پول‌های جدید بیشتر به سمت نمادهای بزرگ و لیدر صورت گرفته و به نظر می‌رسد در مرحله بعد، بازار به دنبال سهم‌هایی خواهد بود که از چشم‌انداز سودآوری روشنی برخوردارند.
به بیان ساده، اگر آرامش سیاسی و ثبات ارزی حفظ شود، بورس می‌تواند یکی از درخشان‌ترین فصل‌های خود در سال‌های اخیر را تجربه کند؛ اما اگر هر یک از این پایه‌ها سست شود، احتمال بازگشت نوسانات و بی‌اعتمادی نیز وجود دارد. مسیر پیش رو روشن اما پرچالش است.
فاطمه حاج علی