به گزارش اکو اقتصاد، بازار سهام در معاملات امروز یکشنبه ۹ آذر ۱۴۰۴ در حالی روزی کمنوسان و مردد را پشت سر گذاشت که مجموعهای از گزارشهای ماهانه قوی و نسبتهای ارزندگی قابلقبول، زیر سایه ریسکهای سیاسی و ابهامهای بیرونی قرار گرفت. شاخصها یکبار دیگر در محدودهای که فعالان آن را «قله پردردسر» توصیف میکنند، متوقف شدند؛ نقطهای که طی ماههای اخیر چند بار لمس شده اما هنوز شکسته نشده است.
به گفته فعالان، بازار امروز دیگر فشار فروش سنگین روزهای قبل را تجربه نکرد، اما خریداران نیز جسارت لازم برای حمله جدی به مقاومتها را نداشتند. رفتار شاخص کل در هفتههای اخیر شبیه حرکت در یک مثلث برمودا توصیف میشود؛ هر بار که شاخص به محدوده قله نزدیک میشود، موجی از نگرانی سیاسی و خبری شکل میگیرد و روند صعودی نیمهکاره میماند. این بار نیز همزمان با تشدید تنشهای منطقهای و سایهروشنهای سیاسی، بازار تحتتأثیر فضای احتیاط قرار گرفت.
سه سناریو پیشروی بورس
تحلیلگران برای ادامه مسیر بازار سه سناریو متصورند. سناریوی غالب و محتمل، حرکت آهسته و کمنوسان شاخصهاست؛ مسیری که در آن شدت ترس در معاملات کاهش مییابد، اما هیجان خرید بزرگ نیز شکل نمیگیرد. در چنین شرایطی شرکتهایی که گزارشهای بنیادی قویتری دارند بیشتر مورد توجه قرار میگیرند، کفهای قیمتی محکمتر میشود و فرصت نوسانگیری روی تکسهمها افزایش مییابد، هرچند بازدهی کلی بازار چشمگیر نخواهد بود.
سناریوی دوم، سناریوی خوشبینانه است؛ به این معنا که پس از فروکش کردن هیجانات سیاسی، سیاستگذار با انتشار یک یا چند خبر مثبت در حوزه اقتصاد یا بازار سرمایه، جرقه حرکت جدیدی را فراهم کند. اخباری از جنس تعیین تکلیف نرخ ارز در بودجه، حمایت از صنایع بزرگ مانند پتروشیمی، فولاد، پالایشی و خودرویی یا پیشرفت در طرحهایی نظیر راهاندازی تالار دوم میتواند در بستری از گزارشهای ماهانه مناسب، زمینهساز جهش جدید شاخصها باشد. فعالان بازار میگویند «از ته دل» منتظر چنین محرکهایی هستند.
سناریوی سوم که احتمال کمتری برای آن متصور است اما نمیتوان آن را نادیده گرفت، تشدید تنشهای سیاسی و سنگینتر شدن جو منفی در سطح منطقهای و بینالمللی است. در این حالت، فشار فروش دوباره بالا میگیرد، نسبتهای ارزندگی پایینتر میآیند و بازار وارد یک دوره اصلاح عمیقتر میشود؛ هرچند تحلیلگران تأکید میکنند که حتی در این سناریو نیز کاهش قیمتها در بسیاری از نمادها میتواند فرصت تازهای برای سرمایهگذاران بلندمدت ایجاد کند.
گزارشهای ماهانه؛ قطعه مهم پازل پاییز
در کنار این سناریوها، انتشار کامل گزارشهای ماهانه آبانماه تصویر روشنتری از وضعیت بنیادی شرکتها ارائه کرده است. بر اساس جمعبندی انجامشده از اطلاعات ۴۳۰ نماد تولیدی و خدماتی، ۲۷۵ شرکت توانستهاند در دو ماه مهر و آبان، درآمدی بیش از کل پاییز ۱۴۰۳ ثبت کنند. همچنین مجموع درآمد همین دو ماه معادل ۸۵ درصد کل درآمد تابستان ۱۴۰۴ بوده است؛ آماری که از تداوم شیب رو به رشد فروش شرکتها در فصل پاییز حکایت دارد.
اگر این روند در آذر نیز تکرار شود، انتظار میرود صورتهای مالی ۹ماهه بسیاری از بنگاهها مطلوب باشد و همین موضوع نسبتهای ارزندگی فعلی بازار را تقویت کند. در حال حاضر نسبت قیمت به فروش (P/S) بازار در محدوده ۱.۵ واحد قرار دارد که با سطح ۱.۳ واحدی بهعنوان یکی از کفهای مهم این نسبت، کمتر از ۱۰ درصد فاصله دارد. نسبت قیمت به سود (P/E) نیز در محدوده ۶.۵ واحد است؛ در حالی که کف تاریخی معتبر – به استثنای دوران جنگ – حدود ۵.۸ واحد برآورد میشود. به این ترتیب بازار از منظر آماری، حاشیه امنیت نسبی در برابر ریزشهای عمیقتر دارد.
گروههای پیشرو و واکنش به گزارشها
گزارشهای آبان برای بخشی از بازار بهویژه در گروههای فولاد، معادن و فلزات، دارویی، سیمانی، زراعتی، غذایی و نیز تعدادی از پتروشیمیها نویدبخش بوده است. بسیاری از این شرکتها رشد محسوس درآمد نسبت به مدت مشابه سال گذشته و بهبود حاشیه سود را نشان دادهاند. به همین دلیل، در معاملات امروز نیز هرچند کلیت بازار مردد بود، اما در تعدادی از نمادهای شاخصساز و بعضی تکسهمها، تقاضای نسبی به چشم میخورد و معاملهگران حرفهای در حال رصد و جمعآوری تدریجی سهمهای بنیادی هستند.
سایه سیاست و بازی نرخ ارز
در سوی دیگر، بازار همچنان چشم به تحولات سیاسی و بهویژه وضعیت مذاکرات دوخته است؛ مذاکراتی که فعلاً به حاشیه رفته و همین مسئله بر انتظارات فعالان اثر گذاشته است. نوسانات نرخ ارز نیز این فضا را تشدید کرده است. تحلیلگران معتقدند اگر در کنار حفظ آرامش نسبی امنیتی، فشارهای تحریمی یا کسری بودجه باعث حرکت مجدد دلار در مسیر صعودی شود و دولت نیز چارچوب بودجه را بر اساس نرخهای جدید تنظیم کند، اثر آن در میانمدت میتواند خود را در رشد سودآوری شرکتهای صادراتمحور و تورمی نشان دهد؛ اتفاقی که احتمالاً بازار سهام را نیز به واکنش مثبت وادار خواهد کرد؛ مشابه آنچه در مهرماه رخ داد.
پاندول نوسان و نیاز به «خبر بزرگ»
در حال حاضر، بازار در مرحلهای از رفت و برگشتهای پاندولی کوتاهمدت قرار گرفته است؛ جایی که نه خریداران و نه فروشندگان قدرت قاطع ندارند و حجم معاملات نیز نسبت به روزهای اوج کمتر شده است. در بسیاری از نمادهای بنیادی، بهواسطه گزارشهای قوی، افت قیمت شدید چندان محتمل نیست؛ اما برای آغاز یک روند صعودی پرقدرت، بازار به «خبر بزرگ» نیاز دارد؛ خبری که بتواند ابهامهای موجود را کاهش داده و جریان نقدینگی تازهای را راهی سهام کند.
تحلیلگران هشدار میدهند در شرایط تورمی فعلی، حتی درجا زدن قیمت اسمی سهام نیز به معنای کاهش ارزش واقعی دارایی سهامداران است. از این رو، طولانی شدن دوره رکود و بلاتکلیفی میتواند به خروج تدریجی سرمایه از بازار منجر شود. امید فعالان این است که در کشاکش میان اخبار سیاسی و دادههای مثبت کدالی، وزن اخبار اقتصادی و تصمیمهای حمایتی بر کفه ترازو سنگینی کند؛ تا هم قله پردردسر فعلی شکسته شود و هم بورس، بار دیگر نقش خود را بهعنوان سپر تورمی و مقصد سرمایههای سرگردان بازیابد.
فاطمه حاج علی