به گزارش اکو اقتصاد،ایران با وجود برخورداری از ذخایر عظیم نفت و گاز، در سال‌های اخیر در زمره کشورهایی قرار گرفته که بهینه‌سازی مصرف انرژی در آنها با کندی پیش رفته است. با وجود تصویب قوانین متعدد در حوزه کاهش مصرف و ارتقای بهره‌وری، اجرای این قوانین در عمل یا متوقف مانده یا تنها به‌طور محدود پیشرفت داشته است.
شدت بالای مصرف انرژی فشار مضاعفی بر زیرساخت‌های برق و گاز وارد کرده و به تشدید ناترازی در این بخش‌ها منجر شده است. علاوه بر آن، هزینه‌های تولید در صنایع و حجم یارانه‌های پرداختی برای انرژی به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته و بخش مهمی از منابع ملی را به خود اختصاص داده است.
بخش عمده مصرف انرژی در ایران مربوط به صنایع بزرگ مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی است. در کنار آن، سهم مصرف خانگی نیز به دلیل استفاده گسترده از تجهیزات غیراستاندارد و اتلاف بالا در وسایل گرمایشی و سرمایشی چشمگیر است. در نتیجه این ترکیب مصرف، فرصت صادرات پایدار انرژی کاهش یافته و میزان اتکا به منابع داخلی بیش از پیش بالا رفته است.
آمارها نشان می‌دهد سالانه میلیاردها دلار یارانه انرژی در کشور هزینه می‌شود که بخش زیادی از آن به دلیل مصرف ناکارآمد هدر می‌رود. این وضعیت در مقایسه با کشورهای منطقه که با بهره‌وری بالاتر توانسته‌اند صادرات انرژی خود را افزایش دهند، یک چالش جدی برای اقتصاد ایران به شمار می‌آید.
کاهش شدت مصرف انرژی مستلزم اقداماتی همچون بازسازی تجهیزات صنعتی، ارتقای ناوگان حمل‌ونقل، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، اصلاح الگوی مصرف در بخش خانگی و واقعی‌سازی تدریجی قیمت حامل‌های انرژی است. در صورت استمرار روند کنونی، خطر محدود شدن صادرات انرژی و افزایش وابستگی به واردات در آینده وجود خواهد داشت.
شدت بالای مصرف انرژی در ایران اکنون به‌عنوان یک مسئله ملی مطرح است و کاهش آن می‌تواند علاوه بر صرفه‌جویی در منابع، مسیر توسعه پایدار و افزایش بهره‌وری اقتصادی را هموار کند.
زهرا مالمیر